Naukowcy odnieśli sukces zwiększając zawartość witaminy A i żelaza w genetycznie modyfikowanym ryżu. Po zakończeniu procedur autoryzacyjnych,  te nowe odmiany zostaną udostępnione do uprawy miejscowym rolnikom.

W krajach słabo rozwiniętych, gdzie ryż stanowi często postawę wyżywienia, niedobory żelaza i witaminy A są przyczyną wysokiej umieralności i kalectwa wśród matek i dzieci. Zwiększenie dostępności tych biopierwiastków w ryżu może pomóc zredukować skalę tych chorób, wynikających z niedoborów. 

Badania o których mowa zostały przeprowadzone przez grupę roboczą, prowadzoną przez prof. Ingo Potrykus ze Szwajcarskiego Federalnego Instytutu Technologicznego (Swiss Federal Institute of Technology - ETH) w Zurychu we współpracy z grupą dowodzoną przez dr Peter Beyer z Uniwersytetu Freiburg i. Breisgau (Niemcy). Nowe cechy będą wprowadzone do kilku lokalnych odmian ryżu w Międzynarodowym Instytucie Badań Ryżu (International Rice Research Institute - IRRI) na Filipinach a następnie udostępnione do uprawy miejscowym rolnikom.

Tradycyjne ziarna ryżu zawierają substancję (kwas fitynowy), która może uniemożliwiać wchłanianie żelaza w układzie trawiennym człowieka. Ponadto, tylko zielone części sadzonki ryżu (nie ziarno) zawierają najważniejszy prekursor witaminy A (ß-karoten). To dlatego niedokrwistość i niedobory witaminy A są tak rozpowszechnione w rejonach, w których ryż stanowi podstawę wyżywienia.  Małe dzieci, które są karmione głównie ryżem są szczególnie narażone na choroby wynikające z niedoborów.

Niedokrwistość z niedoboru żelaza jest uważana za najbardziej rozpowszechniony na świecie objaw z niedoboru. Według UNICEF-u ponad 2 miliardy ludzi cierpi na niedobór żelaza. W krajach słabo rozwiniętych dotyczy on 40-50 % dzieci poniżej 5 lat i ponad 50% ciężarnych kobiet (1).

Ponad 100 milionów dzieci w wieku przedszkolnym i miliony kobiet w wieku rozrodczym cierpi na niedobór witaminy A. Jest ona niezbędna do funkcjonowania systemu odpornościowego organizmu i jest odpowiedzialna za ochronę błony śluzowej komórek. Niedobór witaminy A powoduje zwiększone ryzyko infekcji,  nocnej ślepoty a w ciężkich przypadkach całkowitą ślepotę.  Ponad milion dzieci umiera każdego roku z powodu niedoboru tej witaminy (2).

Do tej pory te dolegliwości mogły być tylko częściowo zniesione przez zastosowanie suplementów lub żywności wzbogaconej witaminami i składnikami mineralnymi. 

Zmodyfikowany został jeden gen ryżu a dwa nowe geny pochodzące z fasoli szparagowej i specyficznego drobnoustroju, zostały wprowadzone do sadzonek ryżu hodowanych w ETH w Zurychu. Efektem jest podwojenie zawartości żelaza w niektórych sadzonkach. Ponadto, kwas fitynowy może być zupełnie usunięty z nasion ryżu podczas gotowania, co powoduje większe wchłanianie żelaza w układzie trawiennym. Jest to niemożliwe w tradycyjnych odmianach ryżu.

Z powodu wprowadzenia do ryżu dwóch nowych genów, prekursor witaminy A (ß-karoten) będzie odkładał się w łuskanych ziarnach. Niektóre odmiany genetycznie modyfikowanych roślin zawierają wystarczającą ilość prowitaminy A, aby pokryć dzienne zapotrzebowanie na witaminę A za pomocą 300 g gotowanego ryżu.   

   1. http://www.unicef.org/sowc98/slight5.htm
   2. http://www.unicef.org/sowc98/slight3.htm

FOOD TODAY (Żywność Dzisiaj) 11/1999

źródło: Europejska Rada Informacji o Żywności - EUFIC