Zobacz również nasz komercyjny portal:

https://domabc.pl/kuchnia,ac222

 

 

REKLAMA:  

rozmiar czcionki A A A
czytano 7283 razy

Zmiana poglądów na temat zdrowia jamy ustnej

W ciągu ostatnich 30 lat częstość występowania próchnicy zębów wśród dzieci i nastolatków w Europie stopniowo się zmniejszała, pomimo utrzymywania się stałego poziomu spożycia cukrów prostych. Jakim czynnikom należy zawdzięczać występowanie tego korzystnego trendu? Wydaje się, że decydujące znaczenie ma poprawa higieny jamy ustnej (częstsze mycie zębów i stosowanie nici dentystycznych) oraz fluorowanie zębów.

Próchnica zębów

Próchnica zębów pojawia się w wyniku jednoczesnego działania kilku czynników. Po pierwsze, zęby muszą być wrażliwe na wystąpienie próchnicy. Po drugie, musi istnieć tzw. płytka zębowa, czyli kolonie bakterii na powierzchni zębów, które wywołują fermentację węglowodanów, na skutek czego dochodzi do wytwarzania kwasów, które z kolei uszkadzają szkliwo zębów. Zatem kolejnym warunkiem jest obecność w jamie ustnej węglowodanów. Ponadto musi upłynąć odpowiedni czas, aby wystąpiła demineralizacja (rozpuszczenie szkliwa zębów) i musi być zbyt mało czasu dla wystąpienia „remineralizacji”, naturalnego procesu naprawy uszkodzeń zębów. 

Na każdy z wymienionych powyżej czynników wpływają inne czynniki. Na przykład obecność fluorków przyspiesza remineralizacje i przywraca prawidłową strukturę zębów. W końcowym efekcie powierzchnia zębów staje się mniej wrażliwa na próchnicę. Ważna jest również częstość spożywania posiłków, ponieważ im częściej jemy, tym częściej bakterie mają okazję metabolizować węglowodany. Pewne znaczenie odgrywa również ślina, neutralizując powstające kwasy, dostarczając składników mineralnych dla remineralizacji i pomagając oczyszczać jamę ustną z pożywienia.

Czynniki żywieniowe

Wpływ sposobu żywienia na występowanie próchnicy nie jest tak oczywisty, jak się by się wydawało. O ile związek pomiędzy spożyciem węglowodanów a próchnicą jest dobrze udokumentowany, to bezpośrednia korelacja pomiędzy spożyciem cukrów prostych a próchnicą jest trudna do wykazania w większości państw Europy. Wiele osób spożywa regularnie duże ilości cukrów prostych a pomimo tego ma próchnicę o niewielkim nasileniu.

W badaniu holenderskim wykazano, że ważniejsze znaczenie niż zawartość cukrów prostych  ma czas pozostawania pożywienia w ustach i wokół ust. Badacze porównywali działanie różnych roztworów cukrów oraz posiłków stałych i przekąsek i wykazali, że próchnicę zainicjować może przede wszystkim spożywanie produktów spożywczych zawierających węglowodany, które przylegają do zębów. To niekoniecznie są produkty, które uważamy za „lepkie”, takie jak cukierki toffee, które są usuwane z jamy ustnej szybko w porównaniu do niektórych produktów skrobiowych.     

Przypisywanie cukrom prostym oraz potrawom zawierającym cukry proste podstawowego znaczenia dla powstawania próchnicy również uległo dzisiaj istotnym zmianom. Wiadomo obecnie, że wiele innych produktów spożywczych zawierających węglowodany, które tradycyjnie były uważane za przyjazne dla zębów, jak chociażby pieczywo, potencjalnie może mieć znaczenie dla wystąpienia próchnicy. Produkty zawierające skrobię (np. chleb) mogą przyczynić się do wytwarzania kwasów przez bakterie płytki nazębnej, podobnie jak wszystkie owoce; co nie oznacza, że powinniśmy zaprzestać spożywania tych produktów, dla przyjemności oraz ze względu na związane z ich spożyciem korzystne efekty zdrowotne.

Naukowcy uważają, że znaczenie sposobu żywienia w powstawaniu próchnicy zębów wydaje się być mniej związane z rodzajem spożywanych produktów spożywczych ale raczej z indywidualnymi nawykami. Stosowanie się do zasad higieny jamy ustnej oraz fluorowanie zębów, na przykład poprzez zastosowanie pasty do zębów zawierającej fluor, spowodowały, że sposób żywienia ma obecnie mniejsze znaczenie dla występowania próchnicy. Jednak w państwach, w których pasty zawierające fluor nie są szerzej stosowane, częste spożywanie produktów zawierających węglowodany jest nadal ważnym czynnikiem sprzyjającym występowaniu próchnicy.

Głównym źródłem żywieniowym fluoru jest woda pitna, która zawiera pomiędzy 0,05 a 14 ppm. Fluorki występują w żywności powszechnie; najwyższą ich zawartość mają herbata oraz ryby morskie spożywane razem z ościami (np. sardele).    

Zapobieganie próchnicy zębów

Podstawowymi sposobami zapobiegania próchnicy zębów są dobra higiena jamy ustnej oraz fluorkowanie zębów. Następne zalecenia sprzyjające zapobieganiu wystąpienia próchnicy są następujące:

Wcześnie rozpoczynaj stosowanie zabiegów higienicznych jamy ustnej – zacznij szczotkowanie zębów od chwili, gdy pojawią się one u dziecka. Nie przyzwyczajaj dziecka do zasypiania podczas picia mleka z butelki, soku lub słodkiego napoju. Cukry pozostają wtedy długo na zębach powodując „próchnicę butelkową niemowląt”.

Czyść zęby pastą zawierającą fluor dwa razy dziennie a ponadto czyść przestrzeń wokół zębów za pomocą nici stomatologicznych lub wykałaczek jeden raz dziennie. Wieczorem nie jedz po umyciu zębów, ponieważ w czasie snu ilość wytwarzanej śliny ulega zmniejszeniu.

Stosowanie gumy do żucia bezcukrowej jest korzystne dla zębów, ponieważ pobudza to wydzielanie śliny i oczyszcza jamę ustną z resztek jedzenia.

Znaczenie ma ilość spożywanych posiłków i picie napojów. Dłuższy czas pomiędzy poszczególnymi posiłkami umożliwia ślinie zneutralizować powstające kwasy. Nie stosuj ciągłego przekąszania lub sączenia napojów.

Zalecenia dotyczące sposobu żywienia powinny być oparte o dobrą praktykę żywieniową zgodną z ogólnymi zasadami sposobu żywienia.

Piśmiennictwo:

    * Van Loveren C., Diet and Dental Caries: cariogenicity may depend more on oral hygiene using fluorides than on diet or type of carbohydrates. Eur. J. Paed. Dentistry, June 2000, 1 (2)
    * Nutrition, Diet and Oral Health for the 21st Century. Inter Dental J., 6/01, Suppl.
    * Konig, KG. Diet and Oral Health. Inter. Dental J., 2000, 50, 162-174

Jakie rodzaje węglowodanów mogą prowadzić do powstania próchnicy?

Debata dotycząca cukrów prostych „zewnętrznych” i „wewnętrznych”.

Wiele osób czuje się zagubionych szukając informacji, jakie rodzaje węglowodanów łatwo poddają się fermentacji przez bakterie i powodują próchnicę. Niektórzy naukowcy dodatkowo skomplikowali to zagadnienie, dzieląc cukry proste na „wewnętrzne” i „zewnętrzne”. Cukry wewnętrzne to te, które są naturalnie obecne wewnątrz struktur komórkowych z spożywanej żywności i są to przede wszystkim cukry pochodzące z warzyw i owoców. Natomiast cukry zewnętrzne są obecne w pożywieniu w postaci wolnej lub są dodawane do pożywienia. Ta grupa dzieli się z kolei na cukry mleka (laktoza) oraz cukry zewnętrzne pochodzenia nie-mlekowego, takie jak soki owocowe, miód oraz cukry proste dodawane do produktów. Badania naukowe wykazują, że bakterie powodują fermentację zarówno cukrów wewnętrznych jak i zewnętrznych, a więc wszystkie produkty zawierające węglowodany potencjalnie mogą wpływać na powstawanie próchnicy. Najlepszym sposobem ochrony zębów i utrzymania dobrego ogólnego stanu zdrowia jest prozdrowotny sposób żywienia połączony ze staranną higieną jamy ustnej.

FOOD TODAY (Żywność Dzisiaj) 02/2003

źródło: Europejska Rada Informacji o Żywności - EUFIC



Dodaj swój komentarz
Wszelkie prawa zastrzeżone © WORTALE.NET | mapa witryny | login